CZTERY ŻYWIOŁY
JAKA JEST WODA?
Cele :
pobudzanie wrażliwości i koncentracji wzrokowej , smakowej i węchowej ,rozwijane płynności słownej.
Pomoce:
miseczki lub inne naczynia , po jednym naczyniu dla pary uczniów.
Przebieg ćwiczenia :
Nauczyciel proponuje , by dzieci , podzielone w pary ,postawiły przed sobą na ławkach napełnione wodą z kranu .Prosi , by wszyscy uważnie przyjrzeli się wodzie , po czym zadaje pytania i proponuje zadania :
1. Co to jest woda ?
2.Jaka jest woda?3. Wymień jak najwięcej jednorazowych określeń wody .
Następnie nauczyciel proponuje , by uczniowie kolejno zamoczyli palce w wodzie , przyjrzeli się uważnie , czy woda jest kolorowa , powąchali ją , a nawet jej posmakowali i zadaje następne pytania :
- Jaka jest woda w dotyku : twarda , miękka , miła, niemiła, ciepła zimna ?itd.
- Czy woda ma smak ? Jaki ?
- Czy ma kolory ?Jeśli tak to jakie ?
.
W cząsteczce wody dwa atomy wodoru łączą się z jednym atomem tlenu
NASZE DOŚWIADCZENIA
Gdzie szybciej?
Potrzebne będą: 2 szklanki, gorąca i zimna woda, barwnik (np. tusz lub atrament)
Napełnij szklanki - jedną gorącą wodą, a drugą zimną.
2. Postaw szklanki i poczekaj, aż woda się ustoi.
3. Wlej do każdej ze szklanek po kropli barwnika.
W obu szklankach woda się zabarwi, ale w szklance z ciepłą wodą stanie się to
dużo szybciej. Dlaczego?
W zimnej wodzie cząsteczki poruszają się dużo wolniej niż w gorącej, dlatego
barwnik rozprzestrzeni się szybciej w szklance z gorącą wodą.
Napięcie powierzchniowe jest zjawiskiem, które powoduje, że powierzchnia cieczy zachowuje się jak napięta błonka. Dzięki napięciu powierzchniowemu małe owady mogą biegać po powierzchni wody nie zanurzając się, małe przedmioty o gęstości większej od gęstości wody (szpilka, żyletka) mogą pływać po jej powierzchni, a pająk topik może zbierać pod wodą powietrze w dzwonie zrobionym z pajęczyny. Napięcie powierzchniowe powoduje, że ciecze przyjmują kształt kropli, a także, że poziom cieczy w wąskiej rurce szklanej albo w wąskiej szczelinie między szybkami podnosi się powyżej poziomu wody w naczyniu, do którego zanurzamy rurkę lub szybki.
Pływająca igła
-
Potrzebne będą: szklanka, woda, igła, pinceta
-
1. Napełnij szklankę wodą po brzegi.
-
2. Poczekaj, aż woda będzie całkiem nieruchoma.
3. Przy pomocy pincety chwyć igłę i trzymaj ją poziomo.
4. Bardzo powoli i ostrożnie umieść igłę na wodzie (igła musi być idealnie
poziomo, jeśli któryś jej koniec zanurzy się w wodzie - zatonie).
Igła nie tonie, tylko unosi się na powierzchni. Dlaczego?
Na powierzchni wody tworzy się rodzaj elastycznej, cieniutkiej błony. Dzieje
się tak, ponieważ na cząsteczki wody znajdujące się przy powierzchni działa
siła nazywana napięciem powierzchniowym.
Adhezję stosuje się w klejeniu wtedy jest ona siłą łączenia się dwóch ciał. Stosowana jest także w tworzeniu taśm przylepnych (folia adhezyjna- folia przylepna nie zawierająca kleju).
Siły przylegania wykorzystują także zwierzęta do poruszania się po płaskich, pionowych powierzchniach a nawet po powierzchniach poziomych gdy ich grzbiet skierowany jest w dół.
Klej z wody
Potrzebne będą: 2 płaskie kawałki szkła (np do mikroskopu, lusterka bez ramek itp.), woda
1. Na jedno szkiełko nałóż kilka kropel wody i umieść na nim drugie szkiełko.
2. Spróbuj rozdzielić oba szkiełka.
Trzeba naprawdę sporej siły, żeby rozdzielić oba szkiełka. Dlaczego?
Pomiędzy cząsteczkami szkła i wody działają duże siły przyciągania, nazywane
siłami adhezyjnymi. Dlatego woda spływa po szybie powoli, a np. ziarenko
piasku w ogóle nie przyczepi się do szkła.
POWIETRZE
CIŚNIENIE ATMOSFERYCZNE
Przebieg doświadczenia: Do dwóch szklanek nalewamy ciepłej wody i czekamy chwilę by się ogrzały Ze szklanek wylewamy wodę i szybko przykładamy je otworem do nadmuchanego balonika. Całość umieszczamy nad miską i druga osoba polewa balonik zimną wodą. Każda ze szklanek "zasysa" kawałek balonika, co sprawia, że szklanki jakby przyklejają się do niego. Trzymając jedną szklankę możemy unosić drugą.
Wyjaśnienie: Szklanki po wylaniu gorącej wody mają wysoką temperaturę i zawierają dużo pary wodnej. Gdy balonik z przystawionymi szklankami polewamy zimną wodą to temperatura maleje i część pozostałej pary wodnej się skrapla. Powoduje to spadek ciśnienia. Ciśnienie atmosferyczne "wciska" więc balon do środka szklanek.
POWIETRZE JEST WSZĘDZIE
CIEPŁE POWIETRZE ROZSZERZA SIĘ
Nadmuchujemy balon rozciągamy. Następnie nakładamy na butelkę. Wkładamy butelkę do ciepłej wody.Balon podniósł się. Powietrze w balonie zostało ogrzane przez gorącą wodę. Świadczy to o rozszerzaniu się powietrza w wyniku podgrzania. Sprawdźmy teraz jak zadziała zimna woda.
WNIOSEK:
Balon podniósł się. Powietrze w balonie zostało ogrzane przez gorącą wodę. Świadczy to o rozszerzaniu się powietrza w wyniku podgrzania. Sprawdźmy teraz jak zadziała zimna woda.
CO BY BYŁO GDYBY?
Wykonanie pracy plastycznej:
Co by było , gdyby codziennie padał deszcz ?
Co by było ,gdyby wyschły wszystkie rzeki , strumyki i jeziora ?
PRACE MOŻNA OBEJRZEĆ NA STRONIE GALERII.
JAKI JEST OGIEŃ ?
Cele:
stymulowanie wrażliwości na bodźce wzrokowe i węchowe , rozwijanie płynności skojarzeniowej myślenia .
Pomoce:
świeczka
Przebieg ćwiczeń :
Nauczyciel pyta o istotne właściwości ognia .Zapala świeczkę i zachęca dzieci do uważnego patrzenia i wąchania ( nie należy dzieciom proponować , by dotykały płomienia) . Następnie nauczyciel zadaje pytania :
-
Co to jest ogień ?
-
Jaki jest ogień ?-wymień jednowyrazowe określenia ognia.
-
Czy ma jakiś zapach ? Jaki?
-
Czy ma jakieś kolory ?Jakie
-
Jaki jest w dotyku ?
-
Co czujesz , kiedy zbliżysz rękę do ognia ?
-
Na zakończenie dzieci wpisują jedno wyrazowe określenia ognia .
DOŚWIADCZENIA
Właściwości ognia - ciepło
Materiały: paląca się świeczka, słoik.
Przebieg: Zapaloną świeczkę przykrywamy słoikiem. Po kilku minutach delikatnie dotykamy słoik. słoik jest ciepły.
Wniosek: ogień daje nam ciepło.
Czego potrzebuje ogień?
Materiały: trzy świeczki-podgrzewacze, mały i duży słoik
Przebieg: Zapalamy świeczki, dwie z nich stawiamy na pokrywce, nakrywamy je
słoikami i w tej pozycji zakręcamy. najpierw wszystkie świeczki pałą się jednakowo mocno, po chwili płomień w małym słoiku gaśnie, jakby ktoś go zdmuchnął, nieco dłużej pali się świeczka w dużym słoiku, ale też gaśnie, trzecia świeczka pali się cały czas.
Wniosek: podczas palenia płomień zużywa „powietrze do oddychania", a dokładniej mówiąc - tlen. Kiedy go zabraknie, płomień gaśnie. Aby świeczka się paliła, potrzebny jest tlen.
Co powstaje podczas spalania świeczki?
Materiały: paląca się świeczka, łyżeczka.
Przebieg: Przez kilka sekund osoba dorosła trzyma łyżeczkę nad płomieniem, która po chwili pokryje się sadzą.
Wniosek: sadza powstanie w trakcie niepełnego spalania materiałów zawierających w swoim składzie chemicznym węgiel.
Przy okazji spaliliśmy kartkę papieru i porównywaliśmy popiół i sadzę. Było dotykanie, wąchanie, zdmuchiwanie .
No i na zakończenie: muzyka. Zapaliliśmy świecę i słuchaliśmy utworu "Rytualny taniec ognia" Manuela De Falla.
GASZENIE OGNIA
GAŚNICA
-
połowa cytryny
-
soda oczyszczona
-
szklana butelka
-
lejek (lub kartka papieru)
-
balon
-
plastikowy talerzyk
-
wyciskarka do cytryn
Warunki: realizacja (doświadczenia z ogniem) tylko w obecności odpowiedzialnych dorosłych.
Nim rozpoczęliśmy doświadczenie, dzieci posmakowały substancje z jakich korzystamy. Następnie na talerzyku wysypujemy jedną łyżeczkę sody oczyszczonej i wyciskamy kilka kropli soku cytryny.
Na podstawie tego doświadczenia możemy stwierdzić, że kwasek cytrynowy reaguje z zasadowym proszkiem, czego efektem jest pojawienie się piany. Jednak na tym nie koniec.
Następne doświadczenie ma uzmysłowić, że oprócz widocznej piany pojawia się gaz (dwutlenek węgla, CO2), by go pokazać wystarczy przeprowadzić to samo doświadczenie ale w zamkniętej przestrzeni - butelce.
Do butelki należy wsypać (lejek lub korytko z papieru) kilka łyżeczek sody oczyszczonej, a następnie wycisnąć sok z cytryny i po wlaniu go do wnętrza natychmiast zamknąć otwór butelki balonem.
Oprócz piany napęczniał balon . Napęczniały balon świadczy o powstałym podczas reakcji gazie.
„Która świeczka zgaśnie wcześniej?”Powstałe w tej reakcji gazy (dwutlenek węgla, CO2) może działać podobne jak gaśnica, która gasi ogień.
„Która świeczka zgaśnie wcześniej?”
Po zapaleniu świeczek przykryjemy je jednocześnie słoikami o różnej wielkości.
Potem będziemy obserwować płomienie pod każdym słoikiem.
Wniosek: Wiemy, że jednym ze składników powietrza jest tlen (21%) Aby ogień mógł płonąć potrzebny jest dostęp tlenu. Kiedy tlenu zabraknie ogień zgaśnie. Ponieważ w mniejszym pojemniku jest mniej tlenu to szybciej został wykorzystany i płomień zgasł najszybciej.
ZIEMIA
Ziemia − trzecia, licząc od Słońca, a piąta co do wielkości planeta Układu Słonecznego. Pod względem średnicy, masy i gęstości jest to największa planeta skalista Układu Słonecznego.
Wiek: 4,54 miliarda lat Liczba ludności: 7,125 miliarda (2013)
WULKAN
Plastikową butelkę obkładamy zgniecionymi gazetami, tak aby nie zakrywać otworu.
Powstałą konstrukcję oblepiliśmy masa solną.
Następnie czekaliśmy kilka dni na wyschnięcie masy solnej.
WYKONANIE LAWY
Do szklanki nalać octu i kilka kropel czerwonego barwnika spożywczego. Ufarbowany ocet należy wlać do butelki stanowiącej-podstawę wulkanu. Wsypać do octu opakowanie sody oczyszczonej.
Wulkan wybuchł!
